Może się wydawać, że umowa na zastępstwo jest stosowana obecnie coraz rzadziej. Jednak w ostatnim czasie w kancelarii miałam do czynienia właśnie z kilkoma przypadkami problemów klientów właśnie z tym rodzajem umowy. Jak się okazuje umowa na zastępstwo często stosowana jest w stosunku do nauczycieli.
Pan Michał – nauczyciel geografii w szkole podstawowej zawarł ze szkołą umowę o pracę na zastępstwo na okres od 1 września do 31 maja. W tym czasie nauczycielka tego przedmiotu przebywała na urlopie macierzyńskim a do pracy planowo miała wrócić 1 czerwca. W związku ze zmianą planów zastępowanej nauczycielki postanowiła ona skrócić okres urlopu macierzyńskiego i wrócić do pracy już 30 kwietnia.
Zaistniała sytuacja spowodowała, że dyrektor szkoły poinformował Pana Michała na piśmie, że z dniem poprzedzającym powrót do pracy pracownika zastępowanego, tj. 30 kwietnia jego umowa o pracę na zastępstwo rozwiązała się.
Czy w tej sytuacji nauczyciel nadal jest pracownikiem szkoły czy rzeczywiście jego umowa uległa rozwiązaniu i nie przysługuje mu status pracownika?
Odpowiedź na tak sformułowane pytanie klienta nie jest jednoznaczna i zależy od zbadania treści zawarte umowy.
Często umowa o pracę na zastępstwo zawiera następujący zapis:
„niniejsza umowa zostaje zawarta na okres usprawiedliwionej nieobecności pracownika XY i rozwiązuje się z dniem poprzedzającym jego powrót do pracy”.
Zapis taki jest dopuszczalny i w takim przypadku rzeczywiście należy uznać, że umowa ulega rozwiązaniu z dniem powrotu do pracy pracownika, który był zastępowany. Co do takiej wykładni przedstawionego zagadnienia nie ma również wątpliwości Sąd Najwyższy, którego linia orzecznicza jest w tym zakresie jednolita (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24.04.2012 r., sygnatura akt: I PK 233/11).
Jednak umowa Pana Michała, który zgłosił się do kancelarii nie zawierała powyższego zapisu. Zawartą przez klienta umowę należy traktować jako klasyczną umowę na czas określony. Nie ma możliwości, aby rozwiązała się ona z mocy prawa w razie wcześniejszego niż planowany powrotu pracownika zastępowanego.
W opisanej sytuacji umowa o pracę na zastępstwo nadal wiąże strony, pomimo że usprawiedliwiona nieobecność pracownika zastępowanego dobiegła końca. W takim przypadku dyrektor szkoły w razie uznania, że zasadnym jest rozwiązanie stosunku pracy z Panem Michałem powinien rozwiązać umowę w którymś z trybów przewidzianych w kodeksie pracy. W przedstawionych okolicznościach najrozsądniejszym wydawałoby się rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron.
